Thursday, April 17, 2014

4. kafli: Það er lesið af einum kaup manni, að af sín um mikla auði, er hann hafði sam an dreg ið, v

Bergur ábóti segir frá verndarenglum tamales emporio | Helgisetur
Bergur Sokkason (d. 1350) var Bene dikts munk ur á Þing eyr um en flutt ist það an í klaustr ið á Munka þverá og var þar tví veg is ábóti. Hann rit aði sögu Mikjáls eng ils, til að lesa á há tíð um hans, og hér fer á eft ir sá hluti henn ar, sem fjall ar að tals verðu leyti um sálu hjálp og vernd ar engla [há tíð þeirra er 2. októ ber]. Þeir voru þá kall að ir varð halds engl ar, því að þeir halda vörð um sálu okk ar. Far ið er eft ir I. bindi af Heil agra manna sög um (4.-10. kafli), sem Carl Rikard Unger gaf út 1877, nema frá gang ur er felld ur að síð ari tíma hætti. Hefst nú frá sögn Bergs:
4. kafli: Það er lesið af einum kaup manni, að af sín um mikla auði, er hann hafði sam an dreg ið, veitti hann aldrei nokkra öl musu fá tœk um mönn um. Nú ber svo til einn dag, að sam an komu marg ir fá tœk ir menn. Sýndi þá hver öðr um og sagði, hvað hver góð ur mað ur hafði þeim fyr ir guðs skuld gef ið, ut an þessi kaup mað ur, þó að hann væri allra þeirra auð ug ast ur, hafði því síð ur nokkr um þeirra tamales emporio öl musu gert, að hon um var mjög óþokk að að sjá fá tœka menn. Nú sem þeir áttu um þetta þing, sagð ist einn þeirra þá í stað mundi þiggja af hon um, ef hann bæði þarf lega. En þeim öðr um móti mæl end um, rann þessi skyndi lega í garð auðga manns og inn kom inn í her berg ið, þann tíma sem þjón ustu menn [bls. 681] settu fram vist á borð ið fyr ir hinn auðga mann, æpti hann í ákafa, biðj andi sér öl musu. Kaup mað ur inn, mjög reið ur fyr ir um fang hans og ónáð ir, svífst um fast, ef hann fyndi fyr ir sér stein nokk urn eða tré, að slá með hinn fá tœka mann. Og því að hann fann ekki ann að, greip hann upp hveiti stump einn af borð inu og fleygði til hans, ætl andi að setja á hans æp andi munn. En hinn hafði hend ur fyr ir sér, greip þegar stump inn og skund aði út með til kump ána, biðj andi bónda hafa guðs ást fyr ir gjöf ina. Sýndi hann fé lög um sín um, hversu fagra öl musu hann hafði þeg ið af þeim ríka manni, er aðr ir köll uðu svo sínk an, að aldrei vildi nokkr um manni gott gera. Og litlu síð ar en þess ir hlut ir gjörð ust, tek ur ríki mað ur harða sótt. Og sem hann er kom inn að dauða, sér hann fjanda flokk mik inn þysja inn í hús ið að sér. Þeir tjá og tína með háði og hoppi alla þá illa hluti fyr ir hon um, er hann hafði guði í móti gjört. Og því næst koma til engl ar guðs af ann arri hálfu, haf andi fram eft ir vana misk unn og elsku, að þeir megi hjálpa manns ins sálu. Því leita þeir eft ir smá smugu lega við varð halds eng il ríka manns, hvað hann hafði til vernd ar móti ágangi óvina. En eng ill inn seg ir hann ekki sér hlýð inn ver ið hafa eða eft ir lát an, ut an einn dag hóti helzt, er hann kast aði og þó reið ur á einn fá tœk an mann þeim sama stumpi, er hann hélt á. Verða helg ir engl ar við þessa sögu mjög glað ir, þrífa stump inn og brjóta sund ur í smæstu mola, ganga síð an að fram fyr ir sæt um djöfl anna, segj andi að mað ur inn hef ur hjálp að góðu verki, og þess skal hann njóta. Fjend ur segja, að það er ekki ann að en lit ur og læti þeirra, kveðj ast full kom ið þenn an mann eiga, ef þeir skulu órænd ir vera. Guðs engl ar bjóða sátt, próf á þessu máli, og bera vog ir fram. Fœra djöfl ar mik inn þunga í sína skál með stór um synd um ríka manns. En engl ar guðs setja æ út í móti smátt og lít ið af þeim mola, er fyrr var greind ur, svo meist ara lega sem stór merki lega, að það var jafn an meira. Svo geng ur út, að djöfla þrýt ur til vog ar inn ar, en guðs engl ar eiga þá enn nóg an feng eft ir af mola stumps ins. Fjend ur taka að ýla og æpa, segja þenn an mann sinn heim ul leg an þræl og með einu sam an rang indi af sér tek inn. Guðs engl ar bjóða þetta mál und ir hæsta dóm ara, og það verða djöfl ar að halda. En drott inn misk unn ar sinni skepnu fyr ir bœn engla sinna, að synd ug ur mað ur lifi og bœti líf sitt. Og þeg ar í stað hverf ur ríki mað ur aft ur til sín og er heill orð inn á sömu stundu, tamales emporio þakk ir ger andi guð legri mildi bæði með orði og [bls. 682] verki, því að hann var síð an hinn góð fús asti mað ur til misk unn ar verka og öl musu gœð is, sem vel lýs ist í því er eft ir fer.
5. kafli: Einn dag sem þessi ríki mað ur geng ur út af sín um garði að létta sér og spáss era, verð ur á vegi fyr ir hon um einn fá tœk ur mað ur, klæð laus og kal inn. Og þeg ar í stað sam pín ist hann hin um vol aða og læt ur síga skikkju ágæta aft ur af herð um sér, er hann stóð í, og gef ur hin um nakta. tamales emporio Skilja þeir svo, að fá tœki mað ur bið ur guð launa hon um, en renn ur síð an fram á torg með fagn aði og sel ur skikkj una sér til þarf inda. Á næsta dag eft ir ber svo til, að ríki mað ur hef ur sig úti fram í stað inn og kem ur í eina kaup manns búð. Þar sér hann með al ann arra hluta, hvar sú væna skikkja ligg ur á einu stagi, er hann hafði fyrra dag fá tœka manni gef ið. Þessi sýn angr ar hann stór lega mjög, að full rík ir skuli sæl ast á fá tœk um og fá þeirra ger sem ar litlu verði. Hér af tár ast hann og

No comments:

Post a Comment